پیشگیری از اعتیاد در محله ها

پیشگیری از اعتیاد در محله ها

در شرایط حاضر

اعتیاد از جمله مهمترین معضلات سلامت در کشور تلقی می شود .در مطالعه ای که دفتر تحقیق و توسعه سازمان بهزیستی کشور در سال۸۶ در ۲۵ استان کشور انجام داد ،مردم و افراد کلیدی اعتیاد را به عنوان سومین مشکل مهم رفاهی و سلامتی خود معرفی کردند(معاونت امور فرهنگی وپیشگیری -۱۳۸۶). مطابق گزارشات رسمی ،ایران در سال ۸۶ حدود ۲ میلیون نفر افراد مصرف کننده ی مواد داشته که به صورت غیر قانونی مواد مصرف می کرده اند(نارنجی ها-۱۳۸۶). همچنین که ایران بالاترین شیوع مصرف مواد افیونی در جهان را   به نسبت جمعیت دارد(گزارش دفتر مواد وجرم سازمان ملل متحد-۲۰۱۰)،آمار مرگ ومیر ناشی از مصرف مواد یا حوادث مرتبط با مصرف نیز بالاست(نوری وهمکاران-۱-۷(۱۳۸٫

شیوع و بروز ایدز ، که بر اساس بعضی برآوردها تا سال ۲۰۱۵  حدود ۵% از  GDP کشور را به خود اختصاص خواهد داد (feizzade-2006)،بر خلاف سایر کشورهای جهان  به اعتیاد تزریقی ربط پیدا می کند.در بین ن مبتلا به ویروس ،اغلب موارد شوهران این افراد معتادان تزریقی بوده اند.

در بسیاری از سال های پس از انقلاب بیشتر موارد زندانیان را افرادی تشکیل می داده اند که به نحوی با مصرف یا توزیع مواد سرو کار داشته اند(نوری وهمکاران-۲-۷(۱۳۸ شهدا و مجروحان زیادی از نیروی انتظامی کشور ،در ضمن اقدامات مقابله ای تقدیم کشور شده است.

طلاق،سرقت،روسپی گری ،به عنف، درگیری فیزیکی، اختلالات گذرا و بعضا پایدارروانپزشکی وبسیاری از مشکلات دیگر اجتماعی به این پدیده ی آسیب زای

اجتماعی ربط پیدا می کند. بنابر این اعتیاد به عنوان یک مشکل پیش رو بایستی  مد نظر قرار گیرد و برای مقبله با آن چاره ای اندیشید.

بر اساس مطالعات صورت گرفته و اسناد بالا دستی کشور(از جمله قانون برنامه ی چهارم، ت های کلی مبارزه با مواد مخدر ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری، و سند جامع پیشگیری از اعتیاد)و همچنین مطالعات بین المللی ،گروه های اصلی که در امر مبارزه با اعتیاد مخاطب تلقی می شوند عبارتند از،افراد،گروه های همتا،خانواده ها،کانون های تحصیلی(مدارس و دانشگاه ها)،محیط های کار،ومحله ها

بحثی که در پی می آید به موضوع پیشگیری از اعتیاد در محله ها می پردازد.

۱)مبانی نظری الف – اعتیاد

از نظر علمی منظور از اعتیاد وابسته شدن فرد به یک ماده ی بیرونی است که مصرف آن بر روان فرد اثر می گذارد(و از این طریق بر رفتار وی مؤثر است) ،چنانچه فرد این ماده را مصرف نکند علائم ناخوشایندی در وی بروز می کند، فرد مجبور است برای ایجاد تجربه یخوشایند اولیه یا جلوگیری از علائم محرومیت(علائم ناخوشایند ) علاوه بر آنکه به مصرف ادامه دهد،مقدار ماده ی مصرفی را نیز مرتب افزایش بدهد. رفتاری که در فرد به عنوان نتیجه ی مصرف مواد ایجاد می شود ،رفتار نامطلوبی است ،مصرف مواد به عملکرد فردی،خانوادگی و اجتماعی فرد آسیب جدی وارد می کند و اشتغال ذهنی او از تمام آنچه برای زندگی سالم ومولد لازم است منتزع شده و صرفا به موضوعات مربوط به مواد و مصرف آن محدود می شود.

لازم به ذکر است این حالت ممکن است در شرایط دیگری نیز پیش بیاید و ایجاد اعتیاد های دیگری به جز اعتیاد به مواد را ایجاد کند ( اعتیاد به قمار، اعتیاد به روابط جنسی، اعتیاد به خرید،اعتیاد به گروه و فرقه، اعتیاد به رایانه،اعتیاد به خوردن،…،و حتی اعتیاد به کار).

ایجاد این ناخوشی مسیری را طی می کند و بر روی ویژگی هایی از شرایط فردی،خانوادگی و محیطی فرد سوار می شود. به این عوامل که باعث افزایش احتمال بروز مشکل می شود، عوامل خطر می گوییم. هر چقدر این عوامل خطر بیشتر باشد ،احتمال پیدا شدن مشکل بیشتر خواهد بود . در مقابل عواملی نیز وجو د دارند که احتمال پیدا شدن مشکل را کاهش می دهند، که به آنان عوامل محافظ می گوییم.

این عوامل خطر ومحافظ در فرد،خانواده،گروه همتا ، محیط آموزشی و اجتماعات بررسی شده اند و در بسیاری از پژوهش ها، موضوع اصلی تحقیق شناسایی این عوامل بوده است.در اینجا به عوامل خطر ومحافظ محلی اشاره ای می شود(جدول-۱)عوامل خطر در محله ها

ـ معیارهای اجتماعی که مصرف مواد را مجاز بداند؛این معیار ها را در تاریخچه ی بسیاری از کشورها (از جمله کشور خود) می یابیم. این قبیل معیارها ورود فرد به مصرف مواد را مجاز می داند و نیز ایجاد شرایط عرضه ی مواد را نادرست تلقی نمی کند،این دو امکان ورود تمام افراد ، از جمله افرادی که سایر شرایط درونی و خانوادگی پرخطر را دارند به دامنه ی مصرف مواد مهیا می کند.علاوه بر آن فرهنگ جایگزینی تلاش برای حل مساله ونیز لذت جویی از طریق غیر اصولی،همچنین پذیرش نسبی عوارض رفتاری مواد تغییر دهنده ی حالت روانی را می پذیرد.

جدول -۱:عوامل خطر و محافظ درمقابل اعتیاد در محله ها

منبع :

مقاله پیشگیری از اعتیاد در محله ها